“Hoe gaan we dat opruimen volhouden?” is de vraag die ik van Corinne van Duin, redacteur bij de Gids van de Volkskrant in een messengerbericht ontvang. De Volkskrant organiseert deze oktobermaand een Opruim Challenge.
‘Leuk onderwerp, leuke vraag’, denk ik en we maken een telefonische afspraak voor volgende week.
Nu de ochtend voor het gesprek, lekker uitgeslapen, bedenk ik me opeens dat deze vraag helaas niet eenvoudig te beantwoorden is. Morgenochtend belt ze. De opruimuitdaging besloeg 4 weken met de volgende onderwerpen: het huis, digitale hygiëne, de keuken en persoonlijke financiën. Met kleine opdrachten en mooie achtergrondartikelen werd de uitdaging vormgegeven. Maar hoe ga je op ál deze gebieden nieuw gedrag volhouden?
Als ik me als opruimcoach beperk tot het opruimen van het huis valt er al zoveel te zeggen! Ik zou willen dat ik enkele tips kon geven en dat het probleem voor de sloddervossen onder ons daarmee was opgelost. Maar zo werkt het niet. Of beter gezegd, zo werkt het niet voor de helft van de Nederlanders. Niet voor hen die ‘niet-opgeruimd zijn geboren’.
Een tip als “leg je spullen meteen terug op hun plek’ heeft zo iemand natuurlijk al honderd keer gehoord. Die werkt wel voor anderen, voor hen die zich niet kunnen voorstellen wat er nou moeilijk kan zijn aan opruimen en opgeruimd houden. Maar niet voor sloddervossen en chaoten 😉.
Voor hen heb ik geen kant-en-klare tips, maar wél een plan.
Hoe gaan we dat opruimen volhouden?
Het eerste wat in me opkomt is dit.
Chaos kun je niet organiseren, laat staan bijhouden. Het zal dus eerst meer opgeruimd moeten zijn.
Je moet ‘ontspullen’, een woord dat hier sinds een aantal jaar voor wordt gebruikt. Wat wil je wel bewaren en wat kan weg? Om dit te bepalen zul je keuzes moeten gaan maken. Lastig! Want wie kent niet het angstige gevoel iets weg te zullen doen dat je misschien straks juist wel zou willen hebben.
En toch wordt het veel makkelijker op te ruimen als het aantal onnodige spullen geminimaliseerd is. Zodat je de kastdeur ook open kunt maken, zonder eerst 3 dozen opzij te moeten schuiven. En dat er dan ook nog eens plek is om het voorwerp ergens neer te leggen. Hoe heerlijk zou dat zijn?
Hoe jij in elkaar steekt, bepaalt hoe je vanaf nu verder wilt en kan gaan. Het begint allemaal bij jou. Hoe werkt het bij jou?
Ben je een perfectionist die de lat constant te hoog legt en dan na 3 dagen zwoegen in huis oververmoeid afhaakt met de mededeling dat je dit echt niet kan? Daarmee jezelf nog maar weer eens bevestigend dat je een niet te verbeteren chaoot bent?
Of ben je misschien, ondanks de Volkskrant Opruim Challenge, nog niet begonnen? Lezen over opruimen was wel fijn, maar het doen heb je nog lekker uitgesteld? Ben je sowieso een uitsteller?
Of ben je een creatieveling die in elk bakje, lintje of papiertje zeker mogelijkheden ziet om te gebruiken? Juist dit soort creatieve mensen hebben een grote kans op uitpuilende kasten met veel materiaal voor ‘ooit’.
Opruimen doe je niet voor je lol
Opruimen doe je niet voor de lol. Het is een middel tot en niet een doel op zich, tenminste voor de meeste van ons.
Bepaal daarom wat je wilt bereiken. Bijna altijd krijg hoor ik daarop “Ik krijg rust in mijn hoofd in een opgeruimd huis’. Het klopt. Een rommelig huis geeft constant het gevoel dat je nog wat moet doen, dat het nooit af is! En die onrust is super irritant. Want we willen juist uit of relaxen of starten met een nieuwe hobby. Of verhuizen, een overlijden verwerken, noem het maar. Kortom, wat wil jij bereiken met het opruimen?
Daarnaast zul je een passende structuur in huis moeten hebben, wil je iets direct kunnen terugleggen. Een structuur die past bij jou. Want waar gebruik je het voorwerp eigenlijk, waar zou je het gaan zoeken als je het kwijt bent? Als je niet weet waar iets hoort, kun je het natuurlijk ook niet meteen opruimen. En hoe verder weg de plek is waar het moet worden teruggelegd, hoe kleiner de kans is dat je het ook direct doet. Versimpel dus de structuur in huis. Geef alle spullen in huis een vaste, maar vooral logische plek. Dat kost eerst echt tijd, maar daarna…. Heerlijk, dan ben je zo klaar. En zo weten je huisgenoten tenminste ook waar ze iets kunnen terugleggen.
Wist je trouwens dat veel mensen niet weten hoe ze moeten opruimen? Dat ze hun spullen wel heen en weer te schuiven, maar deze vaardigheid gewoon niet hebben geleerd?
Bedenken alleen is niet genoeg, je zult het ook moeten doen
Je bent niet ineens een georganiseerd en opgeruimd persoon door je te bedenken dat vanaf nu te willen zijn. Je zult nieuw gedrag moeten aanleren en dat kan. Maar is de overgang naar dat nieuwe gedrag te groot dan haak je eigenlijk al af voor je echt bent begonnen. Zie het zoals hardlopen, je kunt ook niet direct de halve marathon lopen. Opruimen, je zult het ook moeten doen dus. En na het eerste resultaat zul je zien dat je er zelfs plezier in kunt krijgen.
Het nieuwe gedrag moet zoiets worden als tandenpoetsen, daar denk je gelukkig niet meer elke dag over na. Dit is een routine geworden. Routines kan je aanleren, het best in heel kleine stapjes. Waarom? Omdat ons brein het liefst in de genieten-, slapen-, luieren-stand staat. Stel je de stand van een poes voor. Onze hersenen bestaan grotendeels uit het zoogdierenbrein ( de poes) en daaromheen zit de veel kleinere neocortex, onze grijze stof. Die grijze stof laat ons denken, overwegen en keuzes maken, al die menselijke denkvermogens. En die grijze stof zul je dus moeten inzetten om vanaf nu handigere keuzes te maken. Je kunt je ons brein zo voorstellen: als een grote, sterke olifant (zoogdierenbrein gericht op genieten) met daar bovenop een heel klein mensje (de grijze stof met het denkvermogen). Dat mensje kan die olifant niet makkelijk aansturen en bepalen. Hij kan de olifant wel via slimme strategieën leren met zo min mogelijk inspanning de goede kant op te gaan. Het mensje is je wilskracht, maar daarvan heb je helaas maar een beetje per dag. Zodra je moe, chagerijnig of ziekig bent is de wilskracht, aangestuurd door de grijze stof, snel op. Dan red je het niet meer met wilskracht, maar heb je routines nodig. Waardoor je net als je tandenpoetsen ook dagelijks even een rondje opruimt.
Routines
Met routines kan je makkelijker dat nieuwe gedrag aanleren. Je moet de olifant in eerste instantie over een heel klein drempeltje laten stappen. Ziet hij ineens een heel hoge opstap dan blokkeert hij, hij stopt. Zie dit als metafoor voor het volgende: Je wilt je werkkamer opruimen, maar die zit overvol met allerlei spullen en stapels papier. Een heel hoge drempel, pff… geen zin hoor. Je haakt eigenlijk al af voor je goed en wel begonnen bent.
Maar is het drempeltje zo laag dat de olifant er overheen stapt, dan is het begin van een nieuwe routine ontstaan. Herhaal het opruimen elke dag, begin in de werkkamer met maar 1 ding per dag weg te doen, of 1 laatje per dag op te ruimen. Maak het simpel en klein en herhaal dit gedrag.
Geen kant en klare tips, maar wel een plan
Je leest het goed, ik geloof niet in kant-en-klare tips!
Ik geloof in maatwerk, omdat ik er van overtuigd ben dat dit het beste werkt. Met die gewone tips was het jou (indien niet-opgeruimd geboren) anders al lang gelukt het opgeruimd te krijgen en te houden. Je zult moeten uitpuzzelen wat voor jou werkt, zodat je de passende oplossing voor jou en je huis gaat vinden. Jij bent immers degene die er woont, niet de opruimcoach.
Hier heb je het begin tot een maatwerkplan:
1. Bepaal waarom je eigenlijk wilt opruimen.
2. Onderzoek hoe jij in elkaar steekt Een creatieveling, uitsteller, ADHD, te veel hooi op je vork of ….?
Waar ben je goed in en wat zijn je valkuilen?
3. Dan ga je ontspullen in de eerste ruimte, beslis wat je wel en niet wilt bewaren.
4. Ga ook echt aan de slag, zet kleine stappen en herhaal die keer op keer. Bouw opruimroutines op.
5. Versimpel het opruimen door een heldere indeling en structuur in huis te maken.
6. En helaas, nu pas kom je toe aan het opgeruimd houden. Nu kun je spullen terugleggen, vaste momenten kiezen om je huis weer lekker geordend te krijgen, etc.
Chaos kan je niet organiseren, een opgeruimd huis wel
Als je wilt kan ik je bij al deze stappen helpen.
Zo kan je gratis materiaal aanvragen, een gratis onlinewebinar volgen of meedoen aan een online opruimprogramma.
1. Divers gratis materiaal aan te vragen, zie bovenaan de website.
2. Naar aanleiding van de vraag van Corinne en voor jullie als deelnemers van de Volkskrant Challenge heb ik besloten nog een tweede najaarsgroep te starten van de online opruimtraining Begin met Opruimen en Ontspullen.
In de training volg je je eigen maatwerkplan. Om daarmee eerst je huis op te ruimen en te ontspullen, zodat je het daarna ook opgeruimd kunt houden
Het programma duurt 5 weken, start 7 november, zodat je voor de kerst klaar bent.
Hier lees je er alles over en kan je je ook aanmelden.
Opgeruimde groet, Marjolijn Ankum
professional organizer bij Opgeruimd Op Orde
P.S. Hier de link naar het uiteindelijke leuke stuk in de Gids van de Volkskrant van Corinne: “Hoe houd je het vol? De opruimdokter schrijft voor.”
Haha, nu herken ik me niet zo in voorschrijven. Maar het klopt, de opruimdokter maakt (het) graag beter 😉.
